18.YÜZYILDA OSMANLI DEVLETİ DOĞU SİYASETİ

18.YÜZYILDA OSMANLI DEVLETİ DOĞU SİYASETİ

· 18.yy. da İran iç karışıklıklarla boğuşuyordu.Rusya bu durumdan yararlanmak istedi.Rus ordularının İran’a girmesi üzerine IOsmanlı da Kafkaslardan İran’a girdi.Osm. ile Rusya karşı karşıya kaldı.Fransa’nın araya girmesiyle barış antlaşması imzalandı.
· 1724 yılında yapılan İSTANBUL ANTLAŞMASIYLA Osm. Ve Rusya İran topraklarını kendi aralarında paylaştılar.
· Ancak İran’la tekrar başlayan savaşlar 1746 yılında sona erdi ve Kasr-ı şirin antlaşmasına uygun tekrar antlaşma yapıldı.


MÜLTECİLER SORUNU:

· Osmanlı tarihin çeşitli dönemlerinde zor durumda kalan topluluklara kapılarını açtı.
· Osmanlıya ilk mülteci kafilesi 1492 yılında İspanya’dan kaçan Yahudilerdir.Yahudilere kapılarını açan tek ülke Osmanlı devleti’dir.
· Osmanlı’ya sığınan ikinci grup 1768’de Ruslardan kaçan ehlilerdir.
· 1783 yılında Ruslar kırımı Osmanlıya katınca kırımdan kaçan Müslümanlar mülteci olarak Osmanlı topraklarına sığındılar.
· 19.yy. da Osmanlı’yı uğraştıran en önemli sorun Macar ve Leh mültecilerdir.


OSMANLI-RUSYA,AVURSTURYA İLİŞKİLERİ
· Ruslar osmanlı’nın savaşamayacak durumda olduğunu biliyordu.
· Bu amaçla yeni isteklerde bulunuyor,onu güç duruma düşürüyordu.
· Kırımı ele geçirerek Osmanlı toprakları üzerinde yayılma siyaseti izlemeye başladılar.

GREK PROJESİ:
ü Rusya ve Avusturya Osmanlı’ı parçalamak üzere anlaştılar.Bu plana GREK PROJESİ denir.Buna göre:
1. Eflak ve boğdan’da bir DAÇYA DEVLETİ kurulacak
2. Sırbistan,Bosna ve hersek’i avus. Alacak.
3. Bizans imp. Yeniden kurulacak.

ü Bu planı öğrenen Osmanlı 1787 yıulında Rusya’ya savaş açtı.Bir süre sonra Avusturya da savaşa katıldı.
ü Osmanlı ile Avusturya arasında ki savaş 1791 yıolındaki ZİŞTOVİ ANTLAŞMASI ile sona erdi.Bu antlaşmaya göre avus. Eski sınırlarına çeklildi.
ü Rusya ile balkanlarda ve kafkasta savaşa devam edildi.Osmanlı savaşacak durumda değil;Rusya ise yalnız kaldığı için barış taraftarıydı.Bunu üzerine Rusya ile barış imzalandı.
ü 1792 yılında yapılan YAŞ ANTLAŞMASI’na göre:
1. Osmanlı kırımın Ruslara ait olduğunu kabul edecek.
2. Dinyester ırmağı iki devlet arasında sınır olacak.
3. Özi kalesi Ruslara bırakılacak
4. Ruslar savaş sırasında aldığı yerleri geri verecek.






OSMANLI-FRANSA İLİŞKİLERİ:

· Fransa yedi yıl savaşlarında İngilizlere yenilmiş ve sömürgelerinin çoğunu kaybetmiştir.
· Fransa bu kayıplarını mısır ı alarak gidermek istiyordu.Amaç:
1. İngilizlerin doğu sömürgeleriyle olan ilşkilerini engellemek
2. Kızıldeniz ve süveyşteki İngiliz egemenliğine son vermek.
3. Mısırın doğal k,aynakları
· Bu nedenlerle Fransa mısıra girdi.İlk dönemler başarılı olmasına karşın daha sonra Osmanlı Fransa yı yendi ve1802’de yapılan EL-ARİŞ ANTLAŞMASI’yla Osmanlı tekrar mısır a hakim olsu.
· Bu antlaşma ile Fransa nın akdeniz’de etkinliği sona erdi.
· Bu dönemde İngilizler ile Fransızlar birbirleriyle savaştı.
· 1804’te napolyunun kendini imparator ilan etmesi üzerine yeniden Fransa osm ilişkilerinde dostluk oldu.
· Osm.,rus ve İngilizlere karşı Fransa ile yakınlaştı.Bu durumdan faydalanmak isteyen osm. Rus yanlısı eflak ve boğdan beylerini görevden alıp boğazları Ruslara kapattı.
· İngiliz ve Ruslar boğazların açılmasını istedi;osm. Bunu kabul etmedi.
· Bu sırada Napolyon,rus çarı ile anlaştı.Bunun üzerine osm. İngiliz ile anlaştı.İki devlet arasında ÇANAKKALE(KALE-İ SULTANİYYE) ANTLAŞMASI imzalandı.Bu anlaşma bir ittifak anlaşmasıdır.(1809)Buna göe:
ü Barış zamanı tüm savaş gemilerine boğazlar kapalı olacak.
· Bir ara durmuş olan osm-rus savaşı yaniden başladı.Ruslar kuzey Bulgaristan ı işgal etti.Bunun üzerine 1812’de BÜKREŞ ANTLAŞMASI İMZALANDI.Buna göre:
1. Besarabya Ruslara bırakılacak
2. SırplAra bazı haklar tanınacak
3. Eflak ve boğdan osam. Ya geri verileek.
4. Prut ırmağı iki ülke için sınır kabul edilecek.